Obecny świat jest pełen przemocy i agresji, zjawiska te bardzo nas niepokoją i zmuszają do refleksji. Przemoc i agresja stanowią pojęcia pokrewne i często są traktowane jako synonimy.
Jednak są aspekty, w których się różnią. W przemocy jest ona zawsze po stronie sprawcy, w przypadku agresji – zrównoważona. Przemoc jest skierowana wyłącznie na inną osobę, agresja może mieć również formę autoagresji.
Amerykański terapeuta i doktor psychologii Marshall B. Rosenberg postawił tezę, że przyczyn agresji należy szukać w sposobie, w jakim nauczyliśmy się myśleć, porozumiewać i używać władzy. Wprowadził on pojęcie komunikacji bez przemocy zwane inaczej porozumieniem bez przemocy – w skrócie PBP. Skupił on uwagę na uczuciach i potrzebach rozmówcy oraz własnych, a także na specyficznych formach posługiwania się językiem. Pozwoliło mu to na całkowite wyeliminowanie lub co najmniej na ograniczenie możliwości wystąpienia przemocy w dialogu, w jakiejkolwiek formie, psychicznej lub fizycznej.
Porozumienie BP to dialog, na który przede wszystkim, składa się: empatia – wysłuchanie rozmówcy z głębokim współczuciem oraz szczere wyrażanie siebie.
„Mów wprost, co czujesz i czego potrzebujesz, ale bez ocen i osądów, lecz jedynie dzieląc się swoimi spostrzeżeniami i prosząc, a nie rozkazując.”
Rosenberg wyróżnił dwa rodzaje komunikatów: „język żyrafy” i „język szakala”.
Film przedstawia język szakala i język żyrafy, wykorzystywany w codziennej komunikacji międzyludzkiej:
Język żyrafy opiera się na otwartym wyrażaniu swoich uczuć, potrzeb i życzeń oraz umiejętności odczytywania ich w słowach innych ludzi, bez względu na formę, w jakiej zostaną przekazane. Rosenberg nazwał go językiem żyrafy, ponieważ żyrafa ma ogromne serce, a ten sposób porozumiewania się wypływa z serca.
Język szakala – blokuje empatię i prowokuje konflikty. Ten sposób porozumiewania się jest głęboko zakotwiczony w naszej kulturze. Wiąże się ze skłonnością do oceniania wszystkich i wszystkiego. Posługujemy się nim w sposób nawykowy i uważamy go za ,,normalny”. Nie dostrzegamy nawykowo, stosowanych przez nas wyrażeń oceniających, sądów. Nazywając kogoś, np. wrażliwcem uważamy, że dokonujemy ,,obiektywnej” diagnozy, i że nie ma to nic wspólnego z obelgą. Chcąc wyjść poza dotychczasowy sposób warto pamiętać o wskazaniach Rosenberga.
Oto cztery kroki porozumienia bez przemocy:
- obserwacja,
- nazwanie uczuć,
- wyrażanie potrzeb,
- wyrażenie prośby.
Gdy umiem i chcę mówić o sobie otwarcie, a także jestem otwarta na drugą stronę, to łatwiej mi budować bliskie, pełne zrozumienia relacje. Stąd ,,mowa językiem żyrafy” zwiększa szanse na budowanie relacji, takich jakie w życiu cenimy i za jakimi tęsknimy.
Beata Raczyńska
Bibliografia:
Collins, B. C. (2001). Emocjonalna niedostępność. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
Rosenberg, M. B. (2001) Jak żyrafa rozmawia z szakalem. Charaktery, nr 7(54), 42-43. Wywiad przeprowadzony przez Dorotę Dołęgę Mudyń, K. (2002a). „W poszukiwaniu demokratycznej struktury osobowości”, Kultura i Edukacja, , nr 1, 40-51
https://www.youtube.com/watch?v=lnFagG7JYN4
https://zwierciadlo.pl/psychologia/9746,1,porozumienie-bez-przemocy
http://www.niebieskalinia.info/index.php/przemoc-w-rodzinie/7-przemoca-agresja
https://www.tatento.pl/media/cache/thumb716x495/autouploads/gallery/gallery545d16edb17707.73053277.jpeg